حساسیت به آجیل

حساسیت به آجیل وقتی اتفاق می‌افتد که بدن به پروتئین‌های داخل دانه های روغنی واکنش نشان می‌دهد. این واکنش آلرژیک به مغزها می‌تواند خفیف مثل خارش و قرمزی پوست باشد یا جدی‌تر مثل مشکلات تنفسی و حتی شوک آنافیلاکسی. آلرژی به آجیل یکی از رایج‌ترین انواع حساسیت های غذایی است. با اینکه این دانه های روغنی میان وعده های سالم و مقوی هستند، پروتئین های داخل آنها ممکن است برای بعضی افراد مشکل‌ساز شود. مغز بادام تازه یکی از انواع پرطرفدار دانه‌های روغنی است که به دلیل پروتئین بالایی که دارد ممکن است در برخی افراد حساسیت‌زا باشد و باید در مصرف آن دقت کرد.

اما سؤال اصلی اینجاست که چطور بفهمیم که فرد به مغزیجات حساسیت دارد؟ علائم آن چیست؟ و چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟ در این مقاله، تمام علائم حساسیت به آجیل از خفیف تا بحرانی را بررسی می‌کنیم. همچنین به تشخیص، آزمایش ها و اقدامات اولیه در موارد شدید می‌پردازیم.

دلایل حساسیت به آجیل

دلایل اصلی حساسیت به آجیل مربوط به واکنش غیرطبیعی سیستم ایمنی است که پروتئین‌های آن را به عنوان ماده مضر شناسایی می‌کند. وقتی فردی با زمینه ژنتیکی آلرژی به آجیل در تماس با این پروتئین‌ها قرار می‌گیرد، سیستم ایمنی بدن به اشتباه آنها را تهدید فرض کرده و واکنش آلرژیک ایجاد می‌کند. عوامل مؤثر در بروز این حساسیت عبارت‌اند از:

• سابقه خانوادگی: اگر اعضای خانواده‌ای به آلرژی به آجیل دچار باشند، احتمال ابتلای دیگر اعضا هم بیشتر می‌شود.
• شروع مصرف این دانه مغذی در سنسن پایین: تماس نوزادان و کودکان با هر نوع دانه روغنی در سنین پایین ممکن است خطر حساسیت  را افزایش دهد.
• پیش زمینه بیماری های آلرژیک: بیماری هایی مثل اگزما، آسم و تب یونجه در افراد مبتلا با عث ایجاد آلرژی به آجیل می شود.

در افراد حساس، آنتی‌بادی های خاصی به نام IgE پروتئین های مغزها را هدف قرار می‌دهند. این واکنش باعث آزاد شدن موادی مثل هیستامین می‌شود که علائم حساسیت را ایجاد می‌کند.

برخی افراد ممکن است به چند نوع از این دانه های مغذی روغنی به دلیل شباهت پروتئین های آنها حساسیت داشته باشند که این پدیده واکنش متقاطع نامیده می‌شود.

آلرژی به آجیل معمولاً مادام العمر است و آگاهی از وجود این آلرژن ها، خواندن دقیق برچسب مواد غذایی و اجتناب از مصرف آن برای افراد حساس بسیار اهمیت دارد.

آجیل های حساسیت زا کدام هستند ؟ 

• پروتئین های موجود در گردو می‌توانند باعث واکنش شدید سیستم ایمنی شوند و یکی از شایع ترین آجیل حساسیت زا در ایران است.
• پروتئین هایی که در پسته وجود دارند، ممکن است توسط سیستم ایمنی برخی افراد به اشتباه شناسایی شوند و باعث واکنش‌های آلرژیک گردند.
• پروتئین های موجود در بادام هندی نیز خاصیت آلرژی‌زایی بالایی دارند و ممکن است علائم حساسیت را شدید را به وجود آورند.

حساسیت به آجیل ممکن است علائم بسیار خطرناک و حتی جبران ناپذیری داشته باشد؛ بنابراین اگر به هر نوع مغزیجات حساسیت دارید، بهتر است آنها را از رژیم غذایی خود حذف کنید تا از بروز واکنش های جدی جلوگیری شود.

حساسیت به آجیل چه علائمی دارد ؟

علائم حساسیت به آجیل می‌تواند شامل خارش، کهیر، تورم، مشکلات تنفسی و در موارد شدید، شوک آنافیلاکسی باشد و معمولاً ظرف چند دقیقه تا 2 ساعت پس از مصرف ظاهر می‌شوند. شدت علائم بسته به فرد و میزان حساسیت متفاوت است.

علائم خفیف و غیر خطرناک حساسیت به آجیل

• خارش در دهان، گلو یا زبان (معروف به متوزای اورال سیندروم)
• قرمزی دور دهان
• کمی ترشح بینی یا عطسه
• خارش در پوست یا ایجاد کمی کهیر

این علائم ممکن است نشانه شروع یک واکنش شدید باشند — پس از آن، مصرف مجدد باید متوقف شود.

علائم متوسط حساسیت به آجیل ( نیاز به مراقبت پزشکی)

• تورم لب، زبان یا صورت
• کهیر گسترده روی پوست (آرگی)
• درد شکم، تهوع یا استفراغ
• اسهال
• سرفه یا خفگی خفیف

این علائم نشان می‌دهند که سیستم ایمنی درگیر شده و ممکن است واکنش بدتر شود.

علائم شدید و بحرانی حساسیت به آجیل (آنافیلاکسی با نیاز به اقدام فوری پزشکی)

این علائم در موارد حساسیت به آجیل شدید یا همان آنافیلاکسی رخ می دهد که می‌تواند ظرف چند دقیقه کشنده باشد برای همین یک وضعیت اورژانس پزشکی محسوب می‌شوند.

• تورم شدید گلو و دهان (که می‌تواند تنفس را مسدود کند)
• خفگی، تنگی نفس یا صدای خس‌خس در سینه
• سرگیجه، سیاهی چشم یا افت فشار خون
• کاهش هوشیاری یا گیجی
• افت ناگهانی فشار خون (شکست گردش خون)

اگرچه استفاده از مغزها برای گروه های سنی مختلف پیشنهاد شده است و حتی آجیل در رژیم گیاهخواری توصیه می شود اما در صورت دیدن هرگونه از علائم فوق روش های درمانی را در پیش بگبرید.

چه زمانی برای حساسیت آجیلی به اورژانس مراجعه کنیم؟

بعد از خوردن مغزها اگر دچار تنگی نفس تورم گلو سرگیجه یا کاهش هوشیاری و صدای خس خس در سینه شدید باید فوراً به اورژانس مراجعه کنید. این علائم نشانه واکنش شدید و خطرناک هستند که نیاز به کمک فوری دارند.

اگر دستگاه اپی پن (EpiPen) دارید در اولین فرصت از آن استفاده کنید و سریع با اورژانس (115) تماس بگیرید. در این زمان بهتر است فرد را به پشت دراز کنید و پاهایش را کمی بالا ببرید تا خون رسانی بهتر شود. همچنین از دادن هر نوع خوراکی یا داروی دیگر به فرد خودداری کنید. حتی اگر پس از استفاده از اپی پن علائم بهبود پیدا کردند حتماً باید به بیمارستان مراجعه شود چون ممکن است علائم دوباره برگردند که به آن واکنش دو مرحله ای (biphasic reaction) گفته می شود.

چگونه حساسیت به آجیل تشخیص داده می‌شود؟

تشخیص دقیق فقط توسط متخصص بیماری‌های آلرژی و ایمونولوژی انجام می‌شود. روش های تشخیص حساسیت به آجیل توسط پزشک متخصص را در ادامه بررسی می کنیم:

• آزمایش خون (IgE Specific): اندازه گیری سطح آنتی بادی IgE نسبت به انواع مغزها

• تست پوست (Skin Prick Test): قرار دادن مقدار کمی از عامل حساسیت روی پوست و مشاهده واکنش

• تست تحمل تحت نظارت (Oral Food Challenge): مصرف کنترل شده مغزیجات در محیط بیمارستانی

درمان حساسیت به آجیل

بهترین و مهم ترین روش بدرمان حساسیت به آجیل پرهیز کامل از مصرف و قرار گرفتن در معرض مغزهایی است که به آنها حساسیت دارید. باید توجه داشت که تاکنون هیچ درمان قطعی برای حساسیت به مغزها پیدا نشده است و در صورت داشتن حساسیت حذف کامل آن از رژیم غذایی ضروری است.

با این حال در مواردی که علائم حساسیت شدید بروز کند مراجعه فوری به پزشک بسیار مهم است. پزشک ممکن است داروهای ضد حساسیت مانند آنتی هیستامین ها و اپی نفرین را تجویز کند تا از پیشرفت واکنش های حساسیتی جلوگیری شود. همچنین درمان های تخصصی مانند ایمنوتراپی و داروی پودری آلرژن (مثل Dnfp - Palforzia) می توانند به کاهش حساسیت و کنترل بهتر علائم کمک کنند.

امروزه تنها پرهیز کافی نیست و برای مدیریت بهتر حساسیت به آجیل استفاده از درمان های تحت نظارت پزشکی اهمیت زیادی دارد تا زندگی ایمن تر و کیفیت بهتری داشته باشید.

روش های درمان حساسیت به آجیل

• پرهیز کامل: مهم‌ترین و مطمئن‌ترین روش جلوگیری از واکنش‌های حساسیت به آجیل.
• استفاده از اپی‌پن (اپی‌نفرین) در مواقع اضطراری: برای واکنش‌های شدید (آنافیلاکسی) ضروری است و باید همیشه همراه فرد باشد و استفاده از آن آموزش داده شود.
• ایمونوتراپی خوراکی (OIT): مصرف تدریجی و تحت نظارت پزشکی مقدار کمی مغز را برای ایجاد تحمل نسبی و کاهش شدت واکنش‌های ناخواسته و افزایش اعتماد به نفس بیمار.
• ایمونوتراپی با پلاستر (EPIT): قرار دادن پلاستر حاوی پروتئین مغزها روی پوست برای آموزش سیستم ایمنی یک روش غیرخوراکی، بدون خطر آنافیلاکسی، مناسب کودکان.
• داروهای کمکی: آنتی‌هیستامین‌ها و کورتون‌ها برای کاهش علائم خفیف البته در واکنش‌های شدید مؤثر نیستند.

نکات مهم آلرژی با آجیل ها 

• برخی از مغزها در هر حالت (بو داده یا تازه) آلرژی‌زا هستند و باید مراقب بود.

• ظروف، قاشق و چنگال‌های آلوده به مغزها را جداگانه استفاده یا خوب شستشو دهید.

• همیشه داروهای ضد حساسیت مانند آنتی‌هیستامین و اپی‌نفرین را همراه داشته باشید.

• از مصرف مواد غذایی مشکوک به داشتن مغز (کیک، بستنی، گز، آبنبات و ...) خودداری کنید.

• برچسب مواد غذایی را به دقت بخوانید و مطمئن شوید حاوی مغزهای حساسیت‌زا نیستند.

• تماس سطوح آلوده به مغزها هم می‌تواند حساسیت ایجاد کند، پس سطوح را ضدعفونی کنید.

درمان خانگی حساسیت به آجیل

هیچ درمان خانگی یا روش سنتی نمی‌تواند حساسیت به آجیل را درمان کند. آلرژی به آجیل یعنی واکنش سیستم ایمنی بدن که فقط با روش‌های علمی و تحت نظر پزشک قابل کنترل یا کاهش است.

هر ادعایی مثل «درمان حساسیت با عسل، زعفران، چای میوه یا رژیم خاص» اشتباه و خطرناک است. چون ممکن است باعث شود فرد به جای مراجعه به پزشک، روی این روش‌ها حساب کند و وقتی مغزی مصرف می‌کند، دچار واکنش شدید و خطرناک شود. حساسیت به آجیل یک بیماری سیستمی است نه یک التهاب قابل رفع با دمنوش. 

درمان حساسیت به آجیل در کودکان

حساسیت به آجیل در کودکان یکی از رایج ترین و جدی ترین انواع آلرژی غذایی است . که می‌تواند تأثیرات قابل‌ توجهی بر سلامت و کیفیت زندگی آن‌ها داشته باشد. واکنش‌های آلرژیک به مغزها در کودکان از علائم خفیفی مانند خارش و کهیر تا واکنش‌های شدید مانند آنافیلاکسی متغیر است، بنابراین آگاهی، پیشگیری و مدیریت صحیح این حساسیت ضروری است .

درمان اورژانسی حساسیت به آجیل در کودکان با اپی‌پن (اپی‌نفرین)

در موارد آنافیلاکسی در کودکان ، تنها درمان موثر تزریق فوری اپی‌پن است. این دارو باید همیشه همراه کودک باشد و والدین و مربیان باید نحوه استفاده از آن را بدانند. داروهای آنتی‌هیستامین جایگزین اپی‌پن نیستند.

ایمونوتراپی خوراکی (OIT) راهکار درمانی نوین برای حساسیت به آجیل در کودکان

ایمونوتراپی خوراکی یک روش تحت نظر پزشک است که با مصرف تدریجی مقادیر کم مغزها به کودک کمک می‌کند تحمل نسبی ایجاد کند و شدت واکنش‌ها را کاهش دهد. این روش نیازمند پایبندی و مراجعه منظم به کلینیک است.

ایمونوتراپی با پلاستر (EPIT) برای درمان حساسیت به آجیل در کودکان

در ایمونوتراپی با پلاستر (EPIT) برای درمان حساسیت به آجیل در کودکان، پلاستری حاوی پروتئین مغزها روی پوست کودک قرار می‌گیرد تا سیستم ایمنی به آرامی به آن عادت کند. این روش بدون خطر آنافیلاکسی است و مناسب کودکان کوچک است، اما هنوز به طور گسترده در دسترس نیست.

مدیریت روزمره حساسیت به آجیل در خانه و مدرسه

برای جلوگیری از بروز واکنش، حذف کامل مغزیجات از محیط زندگی کودک ضروری است. آموزش به کودک برای اجتناب از خوردن مواد غذایی مشکوک و اطلاع‌رسانی به مدرسه و مربیان برای داشتن کیت اورژانس، از مهم‌ترین اقدامات پیشگیرانه است.

نتیجه گیری

حساسیت به آجیل یک مسئله جدی و پیچیده است که نیازمند شناخت دقیق علل، علائم و روش‌های پیشگیری و درمان علمی می‌باشد. با توجه به اینکه هیچ درمان قطعی خانگی یا سنتی وجود ندارد، بهترین راهکارها پرهیز کامل، آموزش مداوم و بهره‌گیری از درمان‌های تخصصی زیر نظر پزشک است. اگر شما حساسیتی به این دانه روغنی خوشمزه و مقوی ندارید، می‌توانید از خواص مفید و طعم بی‌نظیر آن بهره‌مند شوید؛ فقط کافی است در انتخاب و خرید آجیل دقت کنید و محصولی تازه و با کیفیت تهیه نمایید تا سلامت خود و خانواده‌تان را تضمین کنید. برای ثبت سفارش همین حالا اقدام کنید و از طعم بی نظیر آن لذت ببرید!