طرز تهیه گز خانگی کمی زمانبر است و با ترفندهایی همراه است که اگر به درستی انجام شود؛ نتیجه آن گز خوشمزه و خانگی است. گز یکی از شیرینی های سنتی و اصیل ایرانی است که از دو ماده اصلی شکر و گلوکز تهیه می شود و طعم شیرین و بافت نرم آن با توجه به روش تهیه و دستور آماده سازی آن تغییر می کند. در صورتی که دسترسی به گلوکز ندارید می توانید از جایگزین های دیگر مثل عسل استفاده کنید. در ادامه چند رسپی گز خانگی لقمه ای، ساده، کرمانی و آردی را می خوانید.
طرز تهیه گز لقمه ای
طرز تهیه گز لقمه ای همان دستور گزهای سنتی است که با برش های کوچک و قطعات برش خورده آماده سرو می شود. سرعت عمل در طرز تهیه گز خانگی و مرحله برش زدن گز لقمه ای خیلی مهم است، چون گز بعد از سرد شدن سفت میشود.
مواد لازم برای گز لقمه ای
- سفیده تخم‌مرغ: ۲ عدد
- شکر: ۲ پیمانه
- گلوکز مایع یا عسل غلیظ: ۱ پیمانه
- آب: ½ پیمانه
- گلاب: ۲ قاشق غذاخوری
- پودر هل: ½ قاشق چایخوری
- وانیل: ¼ قاشق چایخوری
- مغز دلخواه: ۱ پیمانه
دستور گز لقمه ای
- آماده کردن سفیده‌ها: سفیده‌ها را با همزن برقی بزنید تا کاملاً سفت، سفید و حجیم شوند و حالت خامه‌ای بگیرند.
- درست کردن شیره گز: در قابلمه: شکر + آب + گلوکز یا عسل را بریزید و روی حرارت ملایم قرار دهید تا شکر حل شود. ترکیب بالا را بگذارید بجوشد تا غلیظ و کشدار شود.
- تست آماده بودن: چند قطره شیره را در آب سرد بریزید؛ اگر حالت توپ نرم گرفت، آماده است.
- ترکیب شیره و سفیده‌ها: شیره داغ را کم‌کم و با احتیاط به سفیده‌ها اضافه کنید، همزمان با همزن بزنید.
- هم زدن: هم زدن را ادامه دهید تا مواد سفید و کشدار شود.
- طعم‌دهی: گلاب، هل و وانیل را اضافه کنید و مخلوط نمایید.
- اضافه کردن مغزها: مغزیجات را به دلخواه به مخلوط اضافه کرده و سریع هم بزنید.
- قالب‌گیری گز لقمه‌ای: کف یک سینی را کاغذ روغنی بیندازید یا کمی چرب کنید. مواد را روی آن بریزید، با کف دست یا وردنه چرب‌شده صاف کنید. اگر میخواهید شیک‌تر شود، لای دو لایه نان میکادو قرار دهید. وقتی کمی سرد شد، با چاقوی چرب یا کاتر شیرینی‌پزی به قطعات لقمه‌ای (مکعبی یا مستطیلی کوچک) برش بزنید.
طرز تهیه گز خانگی ساده
طرز تهیه گز خانگی ساده راحت تر از روش سنتی است و برای افرادی که همزن ندارند، مناسب است. طرز تهیه گز خانگی ساده با این دستور، کمی نرم‌تر از گز بازاری میشود و به همین دلیل دلچسب تر و خوشمزه تر است. این ویژگی در طرز تهیه سوهان خانگی نیز وجود دارد و در صورتی که به جزئیات توجه شود شیرینی های سنتی به راحتی و سادگی در منزل قابل تهیه است.
مواد لازم گز خانگی ساده
- سفیده تخم‌مرغ: ۱ عدد
- عسل غلیظ: ½ پیمانه
- پودر شکر یا خاکه قند: ½ پیمانه
- مغز دلخواه: ½ پیمانه
- گلاب: ۱ قاشق غذاخوری
- پودر هل: ¼ قاشق چایخوری
- نان میکادو یا کاغذ روغنی
رسپی گز خانگی ساده
- زدن سفیده: سفیده را با چنگال یا همزن دستی بزنید تا کمی کف کند.
- گرم کردن عسل: عسل را در قابلمه کوچک روی حرارت ملایم کمی گرم کنید تا روان شود ولی نسوزد.
- مخلوط کردن: سفیده زده‌شده + عسل گرم + پودر شکر را با هم مخلوط کنید و خوب هم بزنید تا مواد حالت کشسان پیدا کند.
- طعم‌دهی: گلاب و هل را اضافه کنید و دوباره مخلوط کنید.
- افزودن مغزها: مغزیجات دلخواه را بریزید و هم بزنید.
- قالب‌گیری: مواد را روی یک کاغذ روغنی یا لای دو ورق نان میکادو پهن کنید تا کمی که خنک شد، به قطعات کوچک لقمه‌ای برش بزنید.
طرز تهیه گز کرمانی
طرز تهیه گز کرمانی کمی زمان بر تر از گز اصفهانی است، اما نتیجه این روش از طرز تهیه گز خانگی، خوشمزه و پر مغز است. گز کرمانی یکی از معروف‌ترین گزهای ایران است که ریشه در کرمان دارد و کمی سفت تر از نوع های دیگر است. هرچه مغز بیشتری در گز خانگی کرمانی بریزید، گز مجلسی‌تر و شبیه بازاری میشود.
مواد لازم گز کرمانی
- سفیده تخم‌مرغ: ۲ عدد
- شکر: ۲ پیمانه
- گلوکز مایع: ۱ پیمانه
- آب: ½ پیمانه
- گلاب: ۲ قاشق غذاخوری
- پودر هل: ½ قاشق چایخوری
- مغزها: ۱ پیمانه
- نان میکادو یا نان مخصوص گز
رسپی گز کرمانی
- زدن سفیده‌ها: سفیده‌ها را با همزن برقی بزنید تا کاملاً پف‌دار و سفت شوند.
- آماده کردن شیره: شکر + آب + گلوکز را در قابلمه بریزید و روی حرارت ملایم قرار دهید و بگذارید بجوشد تا شیره شفاف و کشدار شود. کمی از شیره را در آب سرد بریزید؛ اگر توپ سفت شد، آماده است.
- مخلوط کردن شیره و سفیده‌ها: شیره داغ را کم‌کم به سفیده‌ها اضافه کنید و همزمان با همزن بزنید. این کار را ادامه دهید تا مواد سفید، براق و کشدار شوند.
- طعم‌دهی: گلاب و پودر هل را اضافه کنید و دوباره هم بزنید.
- افزودن مغزها: مغزیجات دلخواه را بریزید و مخلوط کنید.
- قالب‌گیری و برش: کف سینی را کاغذ روغنی بگذارید یا از نان میکادو استفاده کنید. مواد را روی آن پهن کنید و با دست چرب یا وردنه صاف کنید. وقتی کمی خنک شد، با چاقوی چرب به قطعات لقمه‌ای یا لوزی برش بزنید.
طرز تهیه گز با ژلاتین
طرز تهیه گز با ژلاتین ساده است و در خانه به راحتی درست می شود. این روش طرز تهیه گز خانگی بدون استفاده از تخم مرغ است و حالت کشدار و سفت شبیه گز بازاری پیدا کند. استفاده از ژلاتین باعث میشود گز راحت‌تر بگیرد و نیازی به هم‌زدن طولانی مثل روش سنتی نداشته باشد. برای تهیه گز خانگی با ژلاتین مراحل زیر را گام به گام تکرار کنید:
مواد لازم گز خانگی ژلاتینی
- شکر: ۲ پیمانه
- آب: ½ پیمانه
- عسل یا گلوکز مایع: ½ پیمانه
- پودر ژلاتین: ۲ قاشق غذاخوری معادل ۴ ورق ژلاتین
- آب سرد برای حل کردن ژلاتین: ¼ پیمانه
- گلاب: ۲ قاشق غذاخوری
- پودر هل: ½ قاشق چایخوری
- مغز پسته یا بادام: ۱ پیمانه
- نان میکادو
طرز تهیه گز خانگی با ژلاتین مرحله‌به‌مرحله
- حل کردن ژلاتین: ژلاتین را روی آب سرد بپاشید و بگذارید ۵ دقیقه اسفنجی شود. سپس روی بخار کتری یا مایکروفر کمی گرم کنید تا شفاف و روان شود.
- تهیه شیره گز: شکر + آب + عسل (یا گلوکز) را داخل قابلمه بریزید. روی حرارت ملایم بگذارید تا شکر کاملاً حل شود و شیره غلیظ گردد. چند قطره از شیره را در آب سرد بریزید؛ اگر حالت توپ نرم گرفت، آماده است.
- مخلوط کردن ژلاتین با شیره: ژلاتین حل‌شده را به شیرداغ اضافه کنید و سریع هم بزنید.
- طعم‌دهی: گلاب و پودر هل را اضافه کنید.
- افزودن مغزها: مغزیجات را در آخر کار بریزید و هم بزنید.
- قالب‌گیری: مواد را روی سینی چرب یا روی نان میکادو پهن کنید. بعد از نیمه‌سرد شدن، با چاقوی چرب به صورت لقمه‌ای برش بزنید.
طرز تهیه گز خانگی بدون گلوکز
طرز تهیه گز خانگی بدون گلوکز زمانی کاربرد دارد که گلوکز در دسترس ندارید و میخواهید این شیرینی سنتی را با عسل یا شیره انگور درست کنید. گز خانگی بدون گلوکز معمولاً نرم‌تر از گز بازاری است و علاوه بر این که طرز تهیه گز خانگی با این روش، بسیار راحت است، خیلی خوشمزه و سالم تر می باشد.
دستور آماده سازی گز خانگی بدون گلوکز
- زدن سفیده‌ها: سفیده‌ها رو با همزن برقی بزنید تا کاملاً سفت و پف‌دار شوند.
- آماده کردن شیره: شکر + آب + عسل (یا شیره انگور/توت) رو توی قابلمه بریزید. روی حرارت ملایم بذارید تا شکر کامل حل بشه و شیره غلیظ و کشدار شود. چند قطره از شیره رو داخل آب سرد بریزید؛ اگر توپ نرم تشکیل شد، آماده‌ست.
- ترکیب شیره و سفیده‌ها: شیره داغ رو کم‌کم به سفیده‌های زده‌شده اضافه کنید، همزمان همزن روشن باشد. اونقدر این ترکیب را بزنید تا مواد سفید و کشدار شوند.
- طعم‌دهی: گلاب و پودر هل رو اضافه کنید.
- افزودن مغزها: مغز پسته یا بادام رو بریزید و سریع مخلوط کنید.
- قالب‌گیری و برش: مواد رو روی کاغذ روغنی یا نان میکادو پهن کنید. کمی که خنک شد، با چاقوی چرب یا کاتر به صورت لقمه‌ای برش بزنید.
طرز تهیه گز با عسل
طرز تهیه گز با عسل همان دستور تهیه گز خانگی بدون گلوکز است. استفاده از عسل به جای گلوکز باعث میشود گز طعم طبیعی و کمی متفاوت پیدا کند. این طرز تهیه گز خانگی، شیرینی نرم و مرطوب را می دهد که بسیار خوشمزه تر از نوع بازاری است و از نظر قیمت به صرفه تر و ارزان تر می باشد.
طرز تهیه گز خانگی بدون گلوکز و عسل
طرز تهیه گز خانگی بدون گلوکز و عسل برای زمانی پیشنهاد می شود، دسترسی به گلوکز و عسل ندارید؛ در این صورت از شکر و سفیده تخم مرغ برای غلظت و قوام استفاده می شود. نکته مهم در این دستور این است که چون در این روش از گلوکز و عسل استفاده نمی‌شود، گز زودتر سفت میشود، پس باید سریع قالب‌گیری و برش دهید.
مواد لازم گز خانگی بدون گلوکز و عسل
- سفیده تخم‌مرغ: ۲ عدد
- شکر: ۲ پیمانه
- آب: ½ پیمانه
- گلاب: ۲ قاشق غذاخوری
- پودر هل: ½ قاشق چایخوری
- مغز پسته یا بادام: ۱ پیمانه
- نان میکادو یا کاغذ روغنی
رسپی گز خانگی بدون گلوکز و عسل
- زدن سفیده‌ها : سفیده‌ها رو با همزن برقی بزنید تا کاملاً سفت و حجیم شوند.
- تهیه شیره شکر: شکر + آب رو توی قابلمه بریزید و روی حرارت ملایم قرار بدید تا شکر حل شود و شروع به جوشیدن کند سپس بذارید بجوشد تا شیره قوام بیاد.
- تست آماده بودن: کمی از شیره رو داخل آب سرد بریزید؛ اگه حالت توپ نرم گرفت، آماده است.
- مخلوط کردن با سفیده‌ها: شیره داغ رو کم‌کم به سفیده‌های زده‌شده اضافه کنید. همزمان همزن رو روشن نگه دارید تا مواد یکدست و کشدار شود.
- طعم‌دهی: گلاب و پودر هل رو اضافه کنید و مخلوط کنید.
- افزودن مغزها: مغزهای دلخواه رو داخل مواد بریزید و سریع هم بزنید.
- قالب‌گیری: مواد رو روی کاغذ روغنی یا لای نان میکادو بریزید. با دست چرب یا وردنه صاف کنید. وقتی کمی خنک شد، با چاقوی چرب به قطعات لقمه‌ای برش بزنید.
طرز تهیه گز اصیل
طرز تهیه گز اصیل مشابه گز بازاری است و در صورتی که تمایل دارید این مدل گز خانگی مجلسی و شکیل است و اگر چه درست کردن گز اصیل در خانه کمی سخت و زمانبر است اما نتیجه عالی است. طرز تهیه گز خانگی اصیل ایرانی با سفیده تخم‌مرغ، شکر، گلوکز یا عسل، گلاب، هل و مغزیجات می باشد و مهم ترین نکته در رسپی آن قوام شیره می باشد. برای تهیه 30 عدد گز خانگی اصیل و خوشمزه در منزل، مراحل زیر را دنبال کنید:
مواد لازم گز اصیل
- سفیده تخم‌مرغ: ۲ عدد
- شکر: ۲ پیمانه
- گلوکز مایع: ۱ پیمانه
- آب: ½ پیمانه
- گلاب: ۲ قاشق غذاخوری
- پودر هل: ½ قاشق چایخوری
- مغز دلخواه: ۱ پیمانه
- نان میکادو یا نان مخصوص گز
دستور گز اصیل
- زدن سفیده‌ها: سفیده‌ها را با همزن برقی بزنید تا کاملاً سفت و حجیم شوند و حالت مرنگ بگیرند.
- تهیه شیره: شکر + آب + گلوکز را در قابلمه بریزید. روی حرارت ملایم قرار دهید تا شکر حل شود و شیره بجوشد. صبر کنید تا غلیظ شود.
- تست شیره: چند قطره از شیره را در آب سرد بریزید؛ اگر به شکل توپ نرم در آمد ولی در دست جمع شد، آماده است.
- مخلوط کردن شیره و سفیده‌ها: شیره داغ را به‌آرامی و کم‌کم به سفیده‌های زده‌شده اضافه کنید. همزمان همزن روشن باشد تا مواد گلوله نشود. به هم زدن ادامه دهید تا مخلوط سفید، براق و کشدار شود.
- افزودن طعم‌دهنده‌ها: گلاب و پودر هل را اضافه کرده و خوب مخلوط کنید.
- ریختن مغزها: مغزیجات را داخل مواد بریزید و سریع هم بزنید.
- قالب‌گیری و برش: کف سینی را با کاغذ روغنی یا نان میکادو بپوشانید. مواد را روی آن بریزید و با کف دست چرب یا وردنه صاف کنید. وقتی کمی خنک شد، با چاقوی چرب به شکل لقمه‌ای یا لوزی برش دهید.
طرز تهیه گز آردی
طرز تهیه گز آردی در خانه، همان روش درست کردن گز خانگی به روش سنتی اصفهان است که گزها را داخل آرد سفید می غلتانند؛ این کار باعث میشود گز نرم بماند، دیرتر خشک شود و ترک نخورد. نکته طرز تهیه گز خانگی در خانه این است که آرد باید خیلی نرم و الک‌شده باشد تا ظاهر گز لطیف و یکدست شود. گز آردی نسبت به گز لقمه‌ای کمی نرم‌تر می‌ماند. برای تهیه 30 عدد گز آردی مراحل زیر را دنبال کنید:
مواد لازم گز آردی
- سفیده تخم‌مرغ: ۲ عدد
- شکر: ۲ پیمانه
- گلوکز مایع: ۱ پیمانه
- آب: ½ پیمانه
- گلاب: ۲ قاشق غذاخوری
- پودر هل: ½ قاشق چایخوری
- مغز پسته یا بادام: ۱ پیمانه
- آرد سفید یا آرد برنج: به مقدار لازم
رسپی گز آردی
سفیده‌ها رو با همزن برقی بزنید تا کاملاً سفت و پف‌دار شوند. شکر + آب + گلوکز (یا عسل) رو در قابلمه بریزید. روی حرارت ملایم بذارید تا شکر حل بشه و شیره شفاف و کشدار شود. چند قطره از شیره رو در آب سرد بریزید؛ اگه حالت توپ نرم گرفت، آماده‌ست.
شیره داغ رو کم‌کم به سفیده‌ها اضافه کنید و همزمان با همزن بزنید. این کار را ادامه بدهید تا مواد سفید و کشدار شوند. گلاب و پودر هل رو اضافه کنید. مغزهای دلخواه را داخل مخلوط بریزید و سریع هم بزنید.
مخلوط رو روی سطحی که کمی آرد پاشیده شده؛ پهن کنید. کمی که خنک شد، با دست چرب یا قالب‌های گرد کوچک به اندازه لقمه جدا کنید و به شکل توپ کوچک در بیارید. گزهای آماده رو در ظرفی پر از آرد سفید یا آرد برنج بغلتانید تا از آرد کامل پوشیده شوند. بگذارید داخل همون آرد بماند و در ظرف دربسته نگهداری کنید.
طرز تهیه گز بلداجی
طرز تهیه گز بلداجی روش درست کردن گز خانگی با دستور بلداجی اصفهان است که معمولاً کمی سفت‌تر و کشدار تر از گز لقمه‌ای معمولی است. شیره بلداجی کمی سفت‌تر از شیره گز معمولی است تا بعد از سرد شدن، گز کشدار و محکم شود. در ادامه مواد لازم و طرز تهیه گز خانگی بلداجی را می خوانید:
مواد لازم 30 عدد گز بلداجی
- سفیده تخم‌مرغ: ۲ عدد
- شکر: ۲ پیمانه
- گلوکز مایع: ۱ پیمانه
- آب: ½ پیمانه
- گلاب: ۲ قاشق غذاخوری
- پودر هل: ½ قاشق چایخوری
- مغز پسته و بادام: ۱ پیمانه
- نان میکادو یا کاغذ روغن
طرز تهیه مرحله به مرحله گز بلداجی
- زدن سفیده‌ها: سفیده‌ها را با همزن برقی بزنید تا کاملاً سفت و حجیم شوند.
- تهیه شیره بلداجی: شکر + آب + گلوکز (یا عسل) را در قابلمه بریزید. روی حرارت ملایم بگذارید تا شکر کاملاً حل شود و شیره کمی غلیظ و کشدار شود. چند قطره از شیره را در آب سرد بریزید؛ اگر حالت توپ نرم گرفت، آماده است.
- ترکیب شیره و سفیده‌ها: شیره داغ را کم‌کم به سفیده‌ها اضافه کنید و همزمان همزن روشن باشد. ادامه دهید تا مواد سفید، براق و کشدار شود.
- اضافه کردن طعم‌دهنده‌ها: گلاب و پودر هل را اضافه کنید و خوب مخلوط کنید.
- افزودن مغزها: مغزیجات را اضافه کنید و سریع هم بزنید تا یکنواخت پخش شوند.
- قالب‌گیری و برش: کف سینی را با کاغذ روغنی یا نان میکادو بپوشانید. مواد را روی آن بریزید و با کف دست یا وردنه صاف کنید. وقتی کمی خنک شد، با چاقوی چرب به شکل لقمه‌ای یا لوزی برش بزنید.
نکات مهم در طرز تهیه گز خانگی
اگر می‌خواید گز خانگی شما نرم، کشدار و خوشمزه شود، توجه به کیفیت مواد اولیه، هم زدن سفیده تخم مرغ و مقدار و زمان اضافه کردن مغزها بسیار مهم است. در طرز تهیه گز خانگی، شیره باید کم‌کم و در حال هم زدن به سفیده اضافه شود.
اضافه کردن سریع یا ریختن یک‌باره باعث جمع شدن یا گلوله شدن مواد میشود. برای تهیه گز باکیفیت و خوشمزه تر موارد زیر را در زمان تهیه به یاد داشته باشید.
- اگر شیره بیش از حد سفت شد، کمی آب گرم اضافه کنید و سریع مخلوط کنید.
- استفاده از عسل یا شیره انگور به جای گلوکز، طعم طبیعی و خوش‌عطر می‌دهد.
- برای ظاهر بهتر، می‌توان مغزها را روی سطح گز قبل از خنک شدن بچینید.
- برای گز لقمه‌ای: با چاقوی چرب برش دهید.
- برای گز آردی: بعد از سرد شدن، در آرد نرم بغلتانید.
- مغزها را سریع و یکنواخت در مواد پخش کنید تا گز منسجم شود.
- هم زدن بیش از حد سفیده تخم مرغ باعث شکستن حباب‌ها و خراب شدن بافت میشود.
در پایان …
طرز تهیه گز خانگی در منزل ساده است اما دقت به جزئیات آن مهم است. در صورت داشتن وقت و حوصله می توانید گز اصفهانی را در خانه آماده کنید. ابن کار علاوه بر تهیه شیرینی سالم و سنتی ایرانی، بسیار مقرون به صرفه و ارزان تر از گز بازاری است. تازگی مغزیجات در طعم گزها موثر است و برای درست کردن گز در منزل مغزهای تازه و امسالی را از خشکبارلند تهیه کنید تا شیرینی سنتی و مجلسی داشته باشید.